Γκάτσος, Νίκος

(Χάνια Αρκαδίας 1911 – Αθήνα 1992). Ποιητής και μεταφραστής της λογοτεχνίας. Αποφοίτησε από τη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πρωτοεμφανίστηκε στον λογοτεχνικό χώρο με ποιήματά του στα περιοδικά Νέα Εστία (1931) και Ρυθμός (1933). Το 1943 εξέδωσε το βιβλίο του Αμοργός με το ομώνυμο ποίημα που σημάδεψε τη σύγχρονη ελληνική ποίηση. Αν και ήταν το μοναδικό βιβλίο που εξέδωσε, θεωρήθηκε το πιο αντιπροσωπευτικό του ελληνικού υπερρεαλισμού. Δημοσίευσε ακόμη τρία ποιήματα: Το τραγούδι του παλιού καιρού (1936), Το Ελεγείο (1946) και Ο ιππότης και ο θάνατος (1947). Ο Γ. ασχολήθηκε επίσης και με τη μετάφραση έργων. Μετέφρασε τα έργα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα Το σπίτι της Μπερνάντα Άλμπα (1945) και Ο ματωμένος γάμος (1948), Ταξίδι μακριάς ημέρας μέσα στη νύχτα (1965) του O’ Νιλ κ.ά. Μεγάλη υπήρξε η προσφορά του στο ελληνικό τραγούδι. Έγραψε δεκάδες στίχους που μελοποίησαν ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Σταύρος Ξαρχάκος κ.ά. και αποτέλεσαν κορυφαίες δημιουργίες. Χαρακτηριστικές είναι το Αρχιπέλαγος, Αν θυμηθείς τ’ ονειρό μου, Πήρες τον μεγάλο δρόμο, America America, Η μικρή Ραλλού κ.ά. Ο κορυφαίος λογοτέχνης Νίκος Γκάτσος (φωτ. από έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).